Koniec zakładów pracy chronionej

Byt aż 78 proc. zakładów pracy chronionej może być zagrożone w związku ze zmianami, jakie czekają w najbliższym roku polski rynek pracy osób niepełnosprawnych.

Komisja Europejska przygotowuje projekt rozporządzenia likwidującego możliwość zatrudniania osób niepełnosprawnych w formie zamkniętych zakładów pracy chronionej. Zastąpi ono obowiązujące rozporządzenie 22/04/2002 w sprawie pomocy publicznej udzielanej pracodawcom. Zgodnie z nim będą oni musieli zmienić sposób funkcjonowania firm m.in. poprzez wprowadzenie w swoich przedsiębiorstwach formy zatrudnienia wspomaganego (pracy niepełnosprawnego ze sprawnym asystentem).



Projekt trafił już do konsultacji między dyrektoriatami zatrudnienia i konkurencji, a jego uchwalenie przewidywane jest w grudniu 2006 roku. Polskich pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne do wprowadzanych zmian przygotuje nowelizacja ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776), której projekt po etapie uzgodnień międzyresortowych trafi do Sejmu.

- Albo rozpoczniemy proces zmian już teraz i przebiegnie on ewolucyjnie, albo czekają nas w najbliższych latach jednorazowe, bardzo daleko idące zmiany. A zmiany nastąpić muszą - tłumaczy Paweł Wypych, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.

Wewnętrzna rozprawa

Przygotowany przez rząd projekt nowelizacji w ustawie rehabilitacyjnej utrzymuje finansowanie przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) składek na ubezpieczenia społeczne pracowników niepełnosprawnych w części należnej od pracodawcy, ale zmienia jego zasady. Korzystając z tej formy pomocy, pracodawca, zamiast - jak dotychczas - otrzymywać ryczałt, najpierw będzie musiał opłacić składki, a dopiero potem będzie mógł ubiegać się o ich refundację. Nie będą też finansowane składki w części należnej od pracownika, które obecnie pozostają u pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej (ZPChr).

Z badań przeprowadzonych przez Krajową Radę Gospodarczo-Rehabilitacyjną (KIGR) wynika, że uchwalenie nowelizacji w obecnym kształcie spowoduje zagrożenie funkcjonowania 78 proc. ZPChr, a co najmniej 300 spośród 500 ankietowanych firm będzie nieefektywnych ekonomicznie.

- Zmiany spowodują likwidację wielu zakładów pracy chronionej, a tym samym wielu miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych - tłumaczy Ewa Zaborska z firmy ATOS, działającej jako ZPChr. Zatrudnienie niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy wzrasta, lecz, zdaniem ekspertów, trudno dziś przewidzieć, czy zapewni on angaż wszystkim obecnie pracującym w ZPChr, zwłaszcza że na podstawie nowelizacji dotacje tych przedsiębiorców również ulegną redukcji.

- Z regionów dochodzą do nas informacje, że pracodawcy już rezygnują ze statusu zakładów pracy chronionej i obniżają zatrudnienie osób niepełnosprawnych z dotychczasowych 40-50 proc. do 6-7 proc., a więc do poziomu, który pozwala im nie płacić składek na PFRON - mówi Włodzimierz Sobczak, prezes KIGR. Jego zdaniem tendencja ta umocni się jeszcze po ewentualnym uchwaleniu proponowanej przez rząd nowelizacji, skoro zgodnie z wyliczeniami izby spowoduje ono obniżenie poziomu pomocy publicznej dla jednej osoby niepełnosprawnej o 25 proc. w porównaniu z obecnie istniejącym systemem wsparcia. To przeciętnie 200 zł na jedno stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.

- Proponowane przez rząd zmiany będą najbardziej dotkliwe dla pracodawców zatrudniających niepełnosprawnych, którzy działanie swego przedsiębiorstwa oparli przede wszystkim na uzyskiwaniu dofinansowań publicznych - tłumaczy Adam Pietrasiewicz, niepełnosprawny przedsiębiorca. Zdaniem pełnomocnika rządu obawy pracodawców nie są uzasadnione, gdyż zdają oni sobie sprawę, że istniejący w Polsce system zamkniętego rynku pracy w formie zakładów pracy chronionej odbiega od europejskich standardów.

Przedłużyć zwolnienie od składek

- Pracodawcy chcą co najmniej o rok przedłużyć zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za pracowników niepełnosprawnych, podczas gdy my proponujemy refundację tych składek w części dotyczącej pracodawcy, co oznacza odejście od pomocy automatycznej, która co do zasady jest niezgodna z regułami udzielania pomocy publicznej obowiązującymi w Unii Europejskiej - mówi Paweł Wypych.

- Również w Polsce na problem aktywizacji zawodowej niepełnosprawnych trzeba wreszcie spojrzeć przez pryzmat ich problemów, a nie pracodawców czy instytucji, które udzielają im wsparcia - dodaje.

Sami niepełnosprawni z niepokojem śledzą zmiany w ustawie rehabilitacyjnej, która od momentu jej uchwalenia w 1997 roku była nowelizowana już 42 razy. 43 nowelizacja może być ostatnią, ponieważ rząd przygotowuje nowy dokument, który w spójny sposób unormuje wsparcie niepełnosprawnych. Wiele wskazuje na to, że nie znajdzie się w niej miejsce dla funkcjonujących obecnie zakładów pracy chronionej.

Co z niepełnosprawnymi

- Likwidacja ZPChr dla wielu niepełnosprawnych będzie oznaczać powrót do bierności zawodowej, siedzenia w domu i pobierania zasiłków z pomocy społecznej - uważa Ewa Zaborska. Jej zdaniem, bez preferencyjnych warunków przedsiębiorcy nie będą zatrudniać niepełnosprawnych pracowników, którzy zgodnie z kodeksem pracy pracują krócej, otrzymują dłuższe urlopy czy dodatkowe wyposażenie w miejscu pracy. Jednocześnie postulowana przez Komisję Europejską aktywizacja zawodowa niepełnosprawnych w formie zatrudnienia wspomaganego w Polsce, poza nielicznymi wyjątkami w środowisku osób niewidomych, nie jest w ogóle stosowana, choćby dlatego, że brakuje profesjonalnych asystentów osób niepełnosprawnych. Zdaniem przedstawicieli organizacji pozarządowych, to jednak ten rodzaj pracy niepełnosprawnych zapewnia rzeczywistą integrację zawodową i społeczną niepełnosprawnych.

Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych w trakcie ostatniego spotkania Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych twierdził, że proponowana nowelizacja ma jedynie charakter porządkowy. Wydaje się jednak, że są to porządki na szeroką skalę.

Reklama

Łukasz Guza

Gazeta Prawna
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »